Od 1 stycznia 2017 r. zmieniły się zasady korzystania ze zwolnień z kas fiskalnych. Wprowadzono między innymi obowiązek ewidencjonowania usług wyłączonych ze zwolnień już od pierwszej sprzedaży. Sprawdź, kto w 2017 r. musi mieć kasę fiskalną i w jakim terminie ma obowiązek wprowadzić urządzenie w działalności.
Kwestię stosowania kas fiskalnych przez przedsiębiorców reguluje art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, za pomocą tego urządzenia należy ewidencjonować każdą sprzedaż dokonaną na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnika ryczałtowego. Niektórzy podatnicy oraz niektóre czynności mogą jednak korzystać ze zwolnienia z kasy fiskalnej. W 2017 r. kwestię tę reguluje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2016 r. poz. 2177).
Kto nie może korzystać ze zwolnień z kas w 2017 r.
Przepisy rozporządzenia wyznaczają katalog czynności – dostaw towarów i świadczenia usług – które muszą być ewidencjonowane na kasie fiskalnej bez względu na wysokość obrotu podatnika. Obowiązkiem przedsiębiorcy rozpoczynającego w 2017 r. wykonywanie jakiejkolwiek czynności wymienionej w § 4 rozporządzenia jest posiadanie kasy już od pierwszej sprzedaży.
W katalogu wyłączeń ze zwolnień z kas wymieniono m.in. dostawę gazu płynnego, części do silników, nadwozi do pojazdów silnikowych, sprzęty radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, sprzętu fotograficznego, zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych, wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, perfum i wód toaletowych, a także świadczenie usług przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, usług przewozu osób i ich bagażu taksówkami, usług naprawy pojazdów silnikowych, usług prawniczych, usług doradztwa podatkowego, usług związanych z wyżywieniem, usług fryzjerskich i kosmetycznych, czy usług opieki medycznej świadczonych przez lekarzy i lekarzy dentystów.
Od wyłączeń ze zwolnień z kas istnieją nieliczne wyjątki. Zostały one określone w § 4 ust. 2 i 3 rozporządzenia. Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują nowe przepisy, zgodnie z którymi zwolnieniu z kasy fiskalnej w 2017 r. podlegają:
- Usługi opieki medycznej świadczone przez lekarzy i dentystów, wykonywane osobiście przez osoby niewidome, posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą lub zatrudniają wyłącznie jednego pracownika niewidomego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (poz. 51 załącznika do rozporządzenia).
- Usługi doradztwa podatkowego, usługi prawnicze i usługi opieki medycznej świadczone przez lekarzy i dentystów, jeśli wykonywane są na warunkach określonych w poz. 39 załącznika (świadczenie usług z zapłatą na rachunek) wyłącznie przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków.
W przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2017 r. znalazła się jeszcze jedna istotna nowość. Obowiązek rejestrowania obrotu i kwot podatku za pomocą kasy fiskalnej od pierwszej sprzedaży dotyczy wszystkich czynności wymienionych w § 4 rozporządzenia. W poprzednim stanie prawnym podatnicy świadczący usługi określone w § 4 pkt 2 lit. c-j rozporządzenia mieli 2 miesiące na wprowadzenie kasy w działalności.
Utrata prawa do zwolnienia podmiotowego z kas w 2017 r.
Zwolnienie podmiotowe przysługuje na mocy § 3 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:
3.1. Zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r.:
1) podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł;
2) podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2016 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20.000 zł;
Oczywiście prawo do tego zwolnienia z kas w 2017 r. nie dotyczy przedsiębiorców wykonujących czynności wymienione w § 4 rozporządzenia.
Kasę fiskalną w 2017 r. muszą mieć podatnicy, których obrót w poprzednim roku podatkowym przekroczył kwotę 20.000 zł netto (lub brutto w wypadku zwolnionych z VAT). W przypadku rozpoczęcia sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych w trakcie roku, wysokość limitu wylicza się według schematu: 20.000 zł / 365 x liczba dni prowadzenia sprzedaży. Przy czym liczbę dni ustala się od dnia wykonania pierwszej czynności do końca roku.
Obowiązek wprowadzenia kasy fiskalnej w działalności dotyczy także podatników, którzy w ubiegłym roku nie przekroczyli limitu, ale przekroczą go w roku 2017. Wprowadzenie kasy wymagane jest również od przedsiębiorców rozpoczynających działalność w 2017 r., którzy przekroczą limit obrotów – w pełnej kwocie 20.000 zł lub limit proporcjonalny.
Należy również podkreślić, iż w wyliczeniu obrotu na potrzeby zastosowania zwolnienia podmiotowego z kas nie uwzględnia się obrotu ze sprzedaży na rzecz innych podmiotów gospodarczych, lecz wyłącznie obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Ponadto nie uwzględnia się też obrotu z dostawy nieruchomości (poz. 37 załącznika) oraz dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (poz. 50 załącznika), pod warunkiem udokumentowania tych czynności w całości fakturą.
W przypadku przekroczenia limitu podatnik na wprowadzenie kasy w działalności ma 2 miesiące – termin ten liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten limit został przekroczony.
Utrata prawa do innych zwolnień
W załączniku do rozporządzenia zostały wymienione inne zwolnienia z kas przysługujące w 2017 r. W części I wymieniono czynności zwolnione z kas przedmiotowo – podatnik nie musi ich ewidencjonować za pomocą urządzenia fiskalnego niezależnie od wysokości obrotu.
Natomiast w cz. II załącznika określono zwolnienia z kas dla szczególnych czynności. Znalazły się tam m.in. sprzedaż wysyłkowa czy sprzedaż z zapłatą na rachunek. Należy przy tym podkreślić, iż korzystanie z tych zwolnień wymaga spełnienia wszystkich warunków określonych dla poszczególnej pozycji. Czynności niespełniające tych wytycznych zasadniczo powinny być ewidencjonowane na kasie fiskalnej – podatnik powinien więc dokładnie sprawdzić, czy w 2017 r. ma prawo do zwolnienia z obowiązku stosowania tego urządzenia w działalności.
Ponadto podatnicy wykonujący w przeważającej części czynności wymienione w cz. I załącznika mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego z kas, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia:
3.1. Zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r.:
(…)
3) podatników, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, wymienione w części I załącznika do rozporządzenia, w przypadku gdy udział obrotu z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w całkowitym obrocie podatnika realizowanym na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwany dalej „udziałem procentowym obrotu”, był w poprzednim roku podatkowym wyższy niż 80%;
4) podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2016 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych jeżeli przewidywany przez podatnika udział procentowy obrotu:
a) za okres pierwszych sześciu miesięcy wykonywania tych czynności,
b) za okres do końca roku, w przypadku gdy okres wykonywania tych czynności w roku podatkowym jest krótszy niż sześć miesięcy
– będzie wyższy niż 80%;
W przypadku przekroczenia struktury obrotów podatnik traci prawo do zwolnienia i musi wprowadzić kasę fiskalną w działalności. Kwestie terminów instalacji kasy w takim wypadku regulują § 5 ust. 3-6 rozporządzenia:
§ 5
(…)
3. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od końca półrocza danego roku podatkowego, w którym podatnik korzysta z tego zwolnienia, jeżeli w okresie tego półrocza udział procentowy obrotu był równy 80% albo niższy niż 80%, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3, którzy na skutek utraty zwolnienia byliby obowiązani do rozpoczęcia ewidencjonowania przy zastosowaniu więcej niż 5.000 kas, zwolnienie to traci moc po upływie roku, licząc od końca półrocza danego roku podatkowego, w którym podatnik korzysta z tego zwolnienia, jeżeli w okresie tego półrocza udział procentowy obrotu był równy 80% albo niższy niż 80%.
5. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 lit. a, u których udział procentowy obrotu w okresie pierwszych sześciu miesięcy jest równy 80% albo niższy niż 80%, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym upłynął ten okres.
6. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 lit. b, u których udział procentowy obrotu jest za okres do końca roku podatkowego równy 80% albo niższy niż 80%, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy od zakończenia tego roku podatkowego.
Należy również podkreślić, iż raz utracone prawo do zwolnienia z kasy fiskalnej nie może zostać podatnikowi przywrócone – jeśli w latach poprzednich zobowiązany był wprowadzić urządzenie fiskalne w działalności, ma obowiązek je stosować niezależnie od wysokości obrotu czy struktury obrotów w 2017 r.