Przestępcy fałszujący faktury, wystawiający puste dokumenty oraz posługujący się nimi muszą liczyć się z karą pozbawienia wolności nawet do 25 lat. Takie zmiany w Kodeksie karnym wprowadziła ustawa nowelizacyjna, która weszła w życie 1 marca 2017 r. Sprawdź, czym jest pusta faktura, co grozi za jej wystawienie lub użycie, i czy uczciwi przedsiębiorcy muszą bać się nowych przepisów.

Dnia 1 marca 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 244). Ten nowy akt prawny znowelizował m.in. przepisy Kodeksu karnego oraz Kodeksu karnego skarbowego. Znacząco wzrosły kary m.in. za wystawianie fałszywych faktur i posługiwanie się nimi. Nowe przepisy wymierzone są przeciwko podmiotom dopuszczającym się przestępstw polegających na wyłudzaniu podatku VAT.

 

Kary za wystawianie pustych faktur – zmiany w Kodeksie karnym 2017

W Kodeksie karnym dodane zostały art. 270a, 271a oraz 277a, które wyznaczają surowe kary pozbawienia wolności za oszustwa podatkowe.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 marca 2017 r., podrobienie lub przerobienie faktury, a także posługiwanie się takim dokumentem jako prawdziwym to przestępstwo, za które grozi od 6 miesięcy do 8 lat więzienia. Kara ta dotyczy sytuacji, gdy prowadzone działania mogą mieć znaczenie dla wymiaru podatku lub jego zwrotu.

Z karą od 3 do 15 lat pozbawienia wolności musi liczyć się osoba, która z takiego procederu uczyni sobie stałe źródło dochodów, lub gdy ogółem kwota należności na fakturze (fakturach) przekroczy 5 mln zł. Jeśli przekroczy 10 mln zł, przestępca taki musi może trafić do więzienia na okres od 5 do 25 lat.

 

Z kolei wystawianie lub używanie faktur poświadczających nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla ustalenia wysokości podatku lub jego zwrotu zagrożone jest długoletnimi karami pozbawienia wolności – ich wymiar zależy od skali przestępstwa. Jeśli należność ogółem zawarta na fakturze (fakturach) przekroczy kwotę 200 tys. zł, nieuczciwy podatnik może trafić do więzienia na okres od 6 miesięcy do 8 lat. Za oszustwa na kwotę powyżej 5 mln grozi kara pozbawienia wolności od 3 do 15 lat, a powyżej 10 mln – do 25 lat.

 

Co więcej, art. 277b Kodeksu karnego za określone wyżej przestępstwa przewiduje dodatkowo karę grzywny do 3.000 stawek dziennych, czyli od 100 zł do 6 mln zł. Może ona zostać nałożona na nieuczciwą osobę łącznie z karą więzienia.

 

Dodatkowo wystawianie fałszywych lub pustych faktur może wiązać się z odpowiedzialnością, o której mowa w art. 286 § 1 Kodeksu karnego:

Art. 286. § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

 

Proceder taki może być też związany z tzw. przestępstwem prania brudnych pieniędzy, o którym mowa w art. 299 § 1 Kodeksu karnego:

Art. 299. § 1. Kto środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, posiada, używa, przekazuje lub wywozi za granicę, ukrywa, dokonuje ich transferu lub konwersji, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

 

Kary za wystawianie pustych faktur – zmiany w Kodeksie karnym skarbowym 2017

Ustawa nowelizacyjna wprowadziła zmiany także w Art. 62 § 1 – 2a Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 marca 2017 r., za nierzetelne wystawienie faktury lub posługiwanie się takim dokumentem grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych lub nie mniej niż rok pozbawienia wolności, bądź obie te kary jednocześnie. Dla porównania w poprzednim stanie prawnym przepis ten przewidywał jedynie karę grzywny do 240 stawek dziennych.

W zmienionym art. 62 § 1 – 2a Kodeksu karnego skarbowego czytamy:

Art. 62. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania,

podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.

2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

 

Czym jest, a czym nie jest pusta faktura

Opisanych powyżej surowych kar za nierzetelne wystawianie faktur lub posługiwanie się takimi dokumentami muszą obawiać się osoby prowadzące świadome działania mające na celu wyłudzenie podatku VAT. Nowe przepisy nie są wymierzone w podatników, którym zdarza się popełnić błąd przy wystawianiu faktur, a nawet tych, którzy pustą fakturę wystawią przez pomyłkę.

Pod pojęciem pustej faktury rozumie się fakturę dokumentującą czynność, która w rzeczywistości nie miała miejsca. Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit a ustawy o VAT, taka faktura nie uprawnia nabywcy do dokonania odliczenia wynikającego z niej podatku. Przestępcy posługują się jednak takimi fałszywymi dokumentami, aby zmniejszyć kwotę VAT należnego, który powinien być wpłacony na konto urzędu skarbowego.

W celu wymiany pustych faktur oszuści zwykle nawiązują współpracę. Należy jednak podkreślić, że taka faktura – mimo że nie daje prawa do odliczenia VAT – wymaga od sprzedawcy zapłacenia wynikającego z niej VAT należnego. Zgodnie bowiem z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, wystawienie każdej faktury sprzedaży, w której wykaże się kwotę podatku – także pustej – zobowiązuje do jego zapłaty. Obowiązek zapłaty podatku należnego zachodzi więc nawet wtedy, gdy faktura dokumentuje czynność, która w rzeczywistości nie została dokonana.

Podatek wynikający z pustej faktury należy odprowadzić do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu jej wystawienia. Dokumentu takiego nie wykazuje się jednak w rejestrze VAT. Nie podlega on też rozliczeniu w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K.

Kar za wystawienie pustych lub fałszywych faktur w 2017 r. nie muszą obawiać się podatnicy, którym zdarzy się wystawć fakturę z błędami – dokument taki jak najszybciej należy skorygować fakturą korygującą. Natomiast w przypadku omyłkowego wystawienia faktury dokumentującej czynność, która nie została dokonana, dokument taki należy anulować. Anulowanie faktury możliwe jest jednak wyłącznie jeśli nie trafił on jeszcze do obiegu prawnego, czyli nie został przekazany nabywcy. Anulowanie faktury polega na jej przekreśleniu, oznaczeniu adnotacją „Anulowano dnia…”, podaniu przyczyny anulowania oraz opatrzeniu dokumentu własnoręcznym podpisem. Jeśli nie ma możliwości anulowaniu faktury, należy skorygować ją do zera za pomocą faktury korygującej.

 

Zobacz też: Faktury wystawione do paragonów – czy należy je ujmować w ewidencji VAT i JPK_VAT w 2017 r.?